Извор: Financial Times
Истражувач
Надворешнополитичка иницијатива БХ
Демократијата е форма на влада во која сите одлуки на една држава се донесуваат директно или индиректно од мнозинството нејзини граѓани, а популизмот е начин на политика што претставува блискост со народот и инструментализира незадоволство, стравови и тековни конфликти за сопствени потреби . Иако популизмот како концепт постои цел век, и поради тоа, тој не е ништо ново, границата меѓу политиката и популизмот сè уште не е прецизно дефинирана, т.е. кога политиката станува популизам.
Популизмот може да биде авторитарен или демократски. Демократскиот популизам обично ја критикува политичката застапеност и сите механизми кои служат како медијатор меѓу лидерот и народот или владата, а авторитарниот обично се врти околу харизматичен лидер кој ја отелотворува волјата на народот и во таквата констелација политичките партии го губат значењето а изборите служат само за потврда на позицијата лидер. Некои форми на авторитарен популизам користат национализам, расизам, теории на заговор или се насочени кон маргинализирани групи за да ја консолидираат моќта на водачот, да го свртат вниманието на јавноста од неговите неуспеси или да ја сокријат природата на неговото раководство или вистинските причини за економски или социјални проблеми.
Некои автори наведуваат дека популизмот има две страни – првата се базира на социо-економски аспекти, а втората на идентитетот, обично е етничка или национална. Меѓутоа, исто како што политиката е општ поим што опфаќа и лева и десна ориентација, има и лев и десен популизам. Аргументот за ова тврдење е едноставен – рецептот за двата популизама е ист: целната група е претежно сиромашна и необразована, воспалителна реторика насочена кон емоциите на гласачкото тело и вечната поделба на „нас“ и „нив“. „Ние“ сме гласачкото тело, а „тие“ се во зависност од ориентацијата на популизмот и политичкиот систем каде што се јавува, богата или владејачка елита, други етнички групи или други нации. Не треба да го игнорираме фактот дека популизмот често комбинира елементи на лево и десно, и од тоа можеме да заклучиме дека популизмот нема ориентација или идеологија, тој е прилагоден само на крајниот корисник – популистите им кажуваат на своите следбеници тоа што сакаат да слушнат .
Ако сакате да знаете како изгледа популизмот во пракса, доволно е да ги погледнете политичките митинзи на Доналд Трамп, кој е прекрасен пример за популизам. Потоа, тука е кампањата за Брегзит, која беше полна со лаги, манипулации и теории на заговор, кои на крајот ја истиснаа Велика Британија од Европската Унија. Што е заедничко за овие две појави? Освен сличната коса на обајцата лидери (Трамп и Џонсон) која ја поврзуваат со сено во живописни нијанси, на нивните гласачи воопшто не им беше грижа што „алтернативните факти“ за кои тие гласаа беа обична лага и тоа би го сториле повторно. Доказ за тоа е бројот на гласови во корист на Трамп по последните претседателски избори во САД – тој доби 10 милиони гласови повеќе отколку во 2016 година, и покрај сите неисполнети ветувања.
Зошто е популизмот лош? Постојат неколку одговори на ова прашање. Првиот е секако омразата што ја раѓа – омраза кон имигрантите, кон различна боја на кожа, кон различни имиња. Додека другиот е малку поперфиден. Треба да бидеме свесни дека сите успешни политички системи кои се потпираа на популизмот, скоро без исклучок, резултираа во автократија, а некои во војни од глобално ниво, како што беше случајот со Втората светска војна.
Споделете