БЛОГ
17 февруари 2021
Предизвик на TikTok доведе до самоубиство: последна опомена за будење на општеството и институциите
БЛОГ
17 февруари 2021
Предизвик на TikTok доведе до самоубиство: последна опомена за будење на општеството и институциите
Извор: Talentrecap
Проектна асистентка
Центар за европски политики – ЦЕП
Вознемирена од самоубиството на едно момче кое настана поради неговото учество во предизвици на социјалната мрежа TikTok, во овој текст ќе се обидам да ги посочам проблемите од несоодветниот развој на Законот за интернет во Србија и недоволната свест на општеството за опасностите со кои се соочуваат децата и младите при користење социјалните мрежи. Целта на разгледувањето на овие прашања е да се посочат чекорите што мора да ги преземеме како општество за да застанеме на патот на ваквите трагедии во иднина.
Концептот на Законот за интернет
Интернет-закон е нова гранка на правото која има за цел да обезбеди правна сигурност и безбедност на корисниците на интернетот. Потребата за тоа се појави поради широко распространетата употреба на интернетот за маркетинг цели, продажба на стоки и услуги преку интернет платформи, се поголемиот број на корисници на социјална мрежа, но и разните злоупотреби кои ги придружуваат ваквите активности.
Оваа гранка на законот се занимава со заштита на приватноста на корисниците на социјалните мрежи, регулирање на слободата на говорот, кривичните дела кои произлегуваат од дејствија на интернетот, заштита на авторските права. Бидејќи интернет-законот би требало да регулира прилично широк спектар на активности и субјекти чиј обем на работа често ги надминува државните граници, постојат проблеми во неговото создавање, усвојување и понатамошно спроведување.
Ранливост на деца и тинејџери на интернет
Во Србија, фокусот на овој проблем се враќа на неодамнешниот случај на самоубиство на десетгодишно момче од Раковица. Иако истрагата сè уште трае, постојат претпоставки дека детето се самоубило додека учествувало во предизвик на социјалната мрежа TikTok, познат како „Blackout Challenge“. Овој предизвик вклучува луѓе кои се снимаат како го задржуваат здивот што е можно подолго. Случајот е поврзан со самоубиството на десетгодишно девојче од Палермо, Италија, кое го загуби животот на сличен начин, давејќи се со ремен во бањата. Ова го поттикна италијанскиот орган за заштита на податоците во Рим да ја ограничи работата на „TikTok“ во Италија. Имено, иако официјалната политика на TikTok бара минимална возраст од тринаесет години за да создаде акаунт, десетгодишно девојче успеало да се најави и да ги користи можностите на мрежата. Фактот дека децата можат да лажат за нивната возраст за да создадат сакаунт преку интернет, е целосно игнориран. Од таа причина, на TikTok им беше наредено да го блокираат акаунтот на секој корисник најдоцна до 15 февруари, ако не можат со сигурност да ја одредат возраста на корисникот. Останува да се види дали компанијата ќе го исполни ова барање или ќе се повика на невалидност на италијанскиот закон.
Дали моменталното законодавство во Србија може соодветно да реагира?
За разлика од Италија, српските власти заостануваат со реакцијата на случајот. Покрај тоа, недостасуваат и соодветни законски рамки според кои тие би се однесувале во случај да се утврди дека детето навистина го загубило животот учествувајќи во овој опасен предизвик. Поглавје 27 од Кривичниот законик на Република Србија, Кривични дела против безбедноста на компјутерските податоци, во членовите 298 и 299 казнуваат оштетување на компјутерски податоци и програми (бришење, изменување или прикривање) и компјутерска саботажа, што вклучува мешање во обработка на компјутерски податоци, со парична казна или затвор. Овој дел од Кривичниот законик ги регулира и прашањата за создавање и воведување на компјутерски вируси на туѓ компјутер или компјутерска мрежа, компјутерска измама, неовластен пристап до заштитен компјутер, спречување пристап до јавна компјутерска мрежа, здобивање со нелегална сопственост при употреба на компјутер или компјутер мрежа, производство, продажба и дистрибуција на компјутерска опрема заради извршување кривични дела против безбедноста на компјутерските податоци. Проблемот со регулирање на работата на странските компании на чии платформи им се придружуваат корисници од нашата земја, како што се Facebook или TikTok, не е решен во нашето законодавство, така што нема законска основа да се санкционира TikTok во случај истрагата да открие дека момчето било убиено поради употреба на оваа социјална мрежа, без разлика на тоа што бил помлад од дозволената возрасна категорија.
Треба да го земеме предвид и фактот дека овој предизвик на TikTok не е првиот кој е забележан поради предизвикување на штета, на која подложат деца и тинејџери на интернет. Националниот контакт центар за безбедност на децата на интернет, кој започна со работа во 2017 година во Министерството за трговија, туризам и телекомуникации, е пријавен преку опасни игри, како што се „Blue Whale“, „Skull-breaker challenge “, „Tide-pod challenge“. Во врска со пријавените случаи, центарот соработува со Специјалното обвинителство за високотехнолошки криминал на Република Србија, Министерството за внатрешни работи и центрите за социјална работа. Нејзината задача е да се обезбеди соодветен совет за оние што се јавуваат, да спроведат обуки во оваа област и понатаму да се испраќаат случаите до надлежните органи. Проблемот е во тоа што недоволно луѓе знаат за постоењето на ваков институционален механизам за да го искористат или доколку имаат потреба да се обратат до него.
Што можеме да сториме за да ја промениме реалноста на подобро?
Судејќи според проблемите што се јавуваат во реалноста, каде што случајот со момчето од Раковица не е единствениот, недвосмислено можеме да ја согледаме потребата од развој на интернет-законот во Србија. Како што претходно споменавме, овој закон во моментов е ограничен на споменатите дејствија од Кривичниот законик, во врска со злоупотреба на податоци и други хакерски активности, како што се создавање и ослободување вируси во други системи. Недоволно внимание се посветува на заштитата на малолетниците кога станува збор за слободата на користење социјални мрежи, пристапот на децата до штетни содржини и прифаќањето на разни опасни игри и предизвици. Во обид да се реши ова прашање, треба да се изгради порестриктивна правна рамка со соодветни ограничувања за возраста за корисниците на мрежата. Покрај тоа, родителите имаат значителна одговорност кога станува збор за контрола на употребата на технологија, интернет платформи и содржината до која пристапуваат нивните деца. Во таа смисла, нивното образование е од големо значење, истакнувајќи ја нивната свест дали купувањето на телефон на децата на толку мала возраст има повеќе придобивки или недостатоци, како и на кои социјални мрежи нивните деца создаваат акаунти. Исто така, неопходно е Националниот контакт центар за безбедност на децата на интернет да ја интензивира својата работа преку едукативни работилници и обуки, да се промовира себе си и своите задачи, така што малолетниците и родителите да знаат кому да се обратат и да ги охрабрат родителите и децата сериозно да ги совладаат опасностите од интернетот.
БЛОГ
датум
НАСЛОВ
Извор:
Позиција
Организација
Содржина на блог
Споделете